Coraz częściej słyszy się o przypadkach agresji słownej w internecie, powszechnie określanej dzisiaj „hejtem” czy „mową nienawiści”, a także o rozpowszechnianiu w sieci nieprawdziwych informacji tzw. „fake newsów”. Autorom takich treści towarzyszy przekonanie o anonimowości i bezkarności. W wielu przypadkach jest to jednak przekonanie mylne, ponieważ pokrzywdzony takim wpisem, podejmując stosowne kroki może doprowadzić do ukarania jego autora.

Z pomocą w takich sytuacjach może nam przyjść art. 212 kk, zgodnie, z którym:

• 1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
• 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
• 3. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
• 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Co to jest pomówienie?

Z pomówieniem mamy do czynienia, gdy ktoś przypisuje lub oskarża daną osobę o określone, postępowanie lub właściwości, które negatywnie rzutują na opinię publiczną lub zaufanie potrzebne dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.

Co do zasady pomówienie dotyczy nieprawdziwych informacji (faktów), które można ocenić w kategoriach prawda/fałsz. W niektórych sytuacjach możliwe jest jednak popełnienie przestępstwa z art. 212 kk poprzez publiczne rozgłaszanie prawdziwych informacji, ale gdy nie służy to obronie społecznie uzasadnionego interesu, np. ujawnianie informacji z życia prywatnego XYZ w celu jego zdyskredytowania.

Jakie podjąć kroki?

Sprawy o zniesławienia należą do kręgu spraw z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że w tego rodzaju sprawach wnoszącym akt oskarżenia (prywatny) i popierającym go w toku postępowania jest sam pokrzywdzony. Ma on dwie możliwości zainicjowania postępowania.

Pierwsza to samodzielne zgromadzenie materiału dowodowego, sporządzenie prywatnego aktu oskarżenia i złożenie go w sądzie właściwym dla miejsca popełnienia przestępstwa.

Druga polega na złożeniu ustnej lub pisemnej skargi na Policji, która sporządza z tej czynności protokół, ewentualnie zabezpiecza dowody, które następnie przesyła do sądu. Składając skargę na Policji możemy wnioskować o ustalenie danych osobowych autora określonych treści, czy też zabezpieczenie innych, ważnych dowodów dla sprawy.

Gdy zniesławiające treści zostaną zabezpieczone, a ich autor ustalony, sprawa trafi do sądu. W postępowaniu prywatnoskargowym należy pamiętać o następujących zasadach:

1. rozprawę główną poprzedza posiedzenie pojednawcze, na którym sąd nakłania strony do pojednania lub zawarcia ugody;
2. niestawiennictwo oskarżyciela prywatnego i jego pełnomocnika bez usprawiedliwienia na posiedzenie pojednawczym, a także na każdej kolejnej rozprawie uważa się za odstąpienie od oskarżenia, co skutkuje umorzeniem postępowania;
3. opłata sądowa od prywatnego aktu oskarżenia wynosi 300 zł.