W poniższym wpisie przedstawiam odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w sprawach dotyczących obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka.
Do kiedy trwa obowiązek alimentacyjny?
Rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie jeszcze samodzielnie się utrzymać. Nie ma więc ściśle określonego terminu do kiedy zobowiązany ma uiszczać alimenty na rzecz uprawnionego. Istotny jest w tym wypadku moment uzyskania przez dziecko możliwości samodzielnego utrzymania się. Każdy przypadek powinien być analizowany indywidualnie.
Wyjątek:
Rodzice nie są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych, gdy dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Kiedy można dochodzić ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego?
Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się, np. dziecko podejmuje kolejny kierunek studiów mimo zdobytego już zawodu i wykształcenia. W tym wypadku konieczne będzie złożenie pozwu o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
Ile kosztuje opłata od pozwu w sprawie o ustalenie /podwyższenie alimentów?
Strona wnosząca pozew o ustalenie bądź podwyższenie alimentów nie musi uiszczać opłaty sądowej.
Jaki sąd jest właściwy do rozpoznania sprawy o alimenty?
Właściwym do rozpoznania sprawy o alimenty jest wydział rodzinny, sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania powoda.
Jak ustalić wysokość alimentów?
Wysokość dochodzonych alimentów zależy od:
A. usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego,
– „(…) rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku” – wyrok SN z dnia 1 marca 2016 r. sygn. kat II FSK 7/14
– „Jeśli poziom życia ojca wynikający z sytuacji majątkowej był w danym okresie ponadprzeciętny, to odpowiednio również usprawiedliwione potrzeby dziecka uznać należy za odpowiednio większe.” – wyrok SN z dnia 10 stycznia 2017 r., sygn. akt II FSK 3822/14. – tzw. zasada równej stopy życiowej.
B. zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego
-„Możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej nie wynikają z faktyczne osiąganych zarobków i dochodów, ale stanowią środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych.” – wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 maja 2017 r., sygn. akt I ACa 1827/16).
Ważne:
Wykonywanie obowiązku alimentacyjnego może polegać na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego, np. pielęgnowanie dziecka, nadzór nad nim, przygotowywanie posiłków itp. Możliwa jest sytuacja, w której rodzic osobistymi staraniami może wyczerpać obowiązek alimentacyjny wobec uprawnionego w części lub całości. Po ustaleniu wysokości usprawiedliwionych potrzeb dziecka (np. 1000 zł miesięcznie), sąd mimo to, że co do zasady rodzice ponoszą koszty utrzymania dziecka w równych częściach, może obciążyć nimi jednego z rodziców w większym zakresie (tego, który osobistych starań nie czyni).
Do czyich rąk należy płacić alimenty po uzyskaniu przez uprawnionego pełnoletności?
Do rąk pełnoletniego dziecka.
Z chwilą uzyskania przez uprawnionego pełnoletności z zachowaniem prawa do alimentacji wypłaty alimentów należy dokonywać do jego rąk (…) [por. uchw. SN(7) z 16.4.1977 r., III CZP 14/77, OSN 1977, Nr 7, poz. 106 oraz glosę M. Sychowicza, NP 1978, Nr 7–8, s. 1208].
Czy uprawniony do alimentów, po uzyskaniu pełnoletności, może wystąpić do rodzica – przedstawiciela ustawowego, do rąk którego dotychczas były płacone alimenty, o zwrot pobranych przez niego alimentów?
Nie.
Pobranie przez przedstawiciela ustawowego alimentów po dojściu uprawnionego do pełnoletności nie uzasadnia roszczenia uprawnionego o zwrot pobranych alimentów, jeżeli dotyczą one okresu, w którym wspomniany przedstawiciel łożył na jego utrzymanie (por. uchw. SN z 14.11.1974 r., III CZO 79/74, OSN 1975, Nr 12, poz. 167).
Czy można wystąpić o alimenty od dziadków dziecka?
Tak, jest taka możliwość. Osoba uprawniona musi jednak znajdować się w niedostatku (mieć problemy z zaspokajaniem swoich usprawiedliwionych potrzeb), a oprócz tego musi być spełniona jedna z niżej wskazanych okoliczności:
– rodzic nie żyje;
-rodzic nie jest w stanie spełnić tego obowiązku (np. z powodu wieku, ułomności fizycznej lub psychicznej, choroby itp. nie może podjąć pracy zarobkowej i nie ma majątku lub innych dochodów);
– uzyskanie tych środków od rodzica jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami (nie jest znane miejsce pobytu zobowiązanego, egzekucja nie przynosi skutku bądź okoliczności sprawy wskazują na to, że nie przyniesie ona żadnego rezultatu),
Czy trzeba wystąpić o klauzulę wykonalności na wyrok zasądzający alimenty?
Tytułowi egzekucyjnemu, zasądzającemu alimenty, sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu. Tytuł wykonawczy doręcza się wówczas wierzycielowi z urzędu. (art. 1082 kpc).
Po jakim czasie przedawniają się alimenty?
Roszczenie o świadczenie alimentacyjne przedawnia się z upływem 3 lat. Termin ten należy liczyć osobno dla każdego świadczenia uzyskanego w danym miesiącu.