Tymczasowe aresztowanie jest najbardziej dolegliwym środkiem zapobiegawczym, który powinien by stosowany w ostateczności, gdy inne, wolnościowe środki nie są wystarczające. W rzeczywistości bardzo często jest on stosowany bez szczegółowej analizy zgromadzonego materiału dowodowego, a także bez rozważenia jego faktycznej niezbędności. Dlatego bardzo ważny jest udział obrońcy we wszystkich czynnościach następujących po zatrzymaniu. Poniżej kilka słów o tym jak przebiega cała procedura stosowania tymczasowego aresztowania.
Procedura stosowania tymczasowego aresztowania trwa w sumie nie dłużej niż 72 h od momentu zatrzymania i dzieli się na dwa etapy:
czynności w prokuraturze – 48 h;
posiedzenie aresztowe w sądzie – 24 h.
Ad. 1 czynności w prokuraturze
Prokurator od momentu zatrzymania ma 48 godzin na przeprowadzenie wszystkich czynności procesowych z udziałem podejrzanego, które odbywają się w następującej kolejności: postawienie zarzutów, przesłuchanie, sporządzenie wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania, umożliwienie podejrzanemu i jego obrońcy zapoznania się z aktami sprawy w zakresie podstaw wniosku. Jeżeli w tym czasie podejrzany nie zostanie przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztu należy go natychmiast zwolnić.
WAŻNE:
Gdy do zatrzymania doszło porą wieczorową, pierwsze czynności mogą mieć miejsce następnego dnia. W tym czasie zatrzymany przebywa w specjalnym pomieszczeniu dla zatrzymanych, wydzielonym w jednostce organizacyjnej Policji.
Ad. 2 posiedzenie aresztowe
Jeżeli prokurator zdecyduje się na złożenie wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania, sąd ma 24 godziny na jego rozpoznanie. Podejrzany zostanie doprowadzony do sądu rejonowego, w którego okręgu toczy się postępowanie. Na tym etapie podejrzany również ma prawo złożyć wyjaśnienia i ustosunkować się do wniosku prokuratora. Na posiedzeniu sąd merytorycznie rozstrzyga o wniosku w następujący sposób: uwzględnia go w całości albo części (np. stosuje areszt na miesiąc mimo wnioskowanych trzech miesięcy), nie uwzględnia go w całości, nie uwzględnia i stosuje inny wolnościowy środek zapobiegawczy, stosuje areszt warunkowy (podejrzany trafi do aresztu do czasu wpłaty określonej sumy poręczenia). Co istotne sąd przed upływem 24 godzin od przekazania podejrzanego do jego dyspozycji musi doręczyć podejrzanemu postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania (nie wystarczy samo ogłoszenie), w przeciwnym razie należy go natychmiast zwolnić.