Zaspokajanie potrzeb rodziny w trakcie małżeństwa

Oboje małżonkowie obowiązani są każdy według swych sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny. Co jednak w sytuacji, gdy jeden z małżonków nie chce w tych kosztach partycypować? 

W takiej sytuacji z pomocą przychodzą dwie instytucje Kodeku rodzinnego i opiekuńczego:

1. zaspokojenie potrzeb rodziny na podstawie art. 27 kro,
2. nakaz wypłaty wynagrodzenia do rąk drugiego małżonka na podstawie art. 28 kro.

W tym wpisie skupimy się na pierwszej ze wskazanych wyżej instytucji. Nie jest trudno wyobrazić sobie sytuację, w której jeden małżonek zajmuje się gospodarstwem domowym, w tym małoletnimi dziećmi, a drugi w całości poświęca się pracy zawodowej i uzyskuje z tego tytułu wynagrodzenie, które przeznacza na potrzeby rodziny. W pewnym momencie jedyny żywiciel rodziny wyprowadza się z domu i przestaje łożyć na utrzymanie rodziny.

Co zrobić, zwłaszcza gdy nie chcesz od razu składać pozwu rozwodowego?

W takim przypadku małżonek, który z dnia na dzień znalazł się w tej trudnej sytuacji, może zwrócić się do sądu o zobowiązanie drugiego małżonka do przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny. Co istotne dochodzona przez tego małżonka kwota może obejmować zarówno wydatki na potrzeby zbiorowe rodziny (np. mieszkanie, opał, energia elektryczna), jak i indywidualne potrzeby małżonka i dzieci (np. wyżywienie, odzież, mieszkanie, higiena osobista, ochrona zdrowia). Roszczenie te ma więc szerszy zakres niż alimenty zasądzone w wyroku rozwodowym. O różnicach między obowiązkiem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, alimentami przeczytasz na samym dole wpisu.

Czy roszczenie z art. 27 kro przysługuje w sytuacji, gdy małżonkowie nie mają dzieci?

Tak, jest to możliwe w sytuacji, gdy jeden małżonek nie może zaspokajać swoich potrzeb w takim zakresie, jak robi to drugi małżonek. Wynika to z zasady równej stopy życiowej małżonków. W takim przypadku jeden z małżonków może być zobowiązany do łożenia na rzecz drugiego na podstawie art. 27 kro w sytuacji, gdy np. uzyskuje znacznie wyższe dochody.

Do kiedy trwa obowiązek łożenia na utrzymanie rodziny?

Obowiązek łożenia na utrzymanie rodziny wygasa, co do zasady w momencie prawomocnego rozwiązania małżeństwa lub separacji.

WAŻNE:

W przypadku wszczęcia egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego – wyroku zasądzającego obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, istotne jest poinformowanie komornika o orzeczeniu rozwodowym i niekontynuowaniu egzekucji na tej podstawie za okresy następujące po rozwodzie. W przeciwnym razie narażamy się na powództwo o uchylenie wykonalności tytułu wykonawczego i związane z tym koszty postępowania sądowego.

Najważniejsze różnice między obowiązkiem z art. 27 kro a alimentami 

Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny ma „charakter alimentacyjny”, jednak nie są to alimenty w ścisłym tego słowa znaczeniu. Najważniejsze różnice między obowiązkiem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny a alimentami to:

Najważniejsze różnice to

1. Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny trwa, co do zasady do prawomocnego rozwiązania małżeństwa, alimenty zasądza się w orzeczeniu rozwodowym (wyjątek: separacja, zabezpieczenie w toku postępowania rozwodowego).
2. Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny ma charakter jedynie majątkowy, alimenty z kolei mają charakter majątkowy i osobisty – obowiązek alimentacyjny można wykonywać w „naturze” poprzez osobiste starania zobowiązanego, np. opieka nad dzieckiem. W przypadku roszczenia z art. 27 kro nie ma takiej możliwości.
3. Dla orzeczenia alimentów na małżonka po rozwodzie (60 kro) istotne jest kwestia winy i niedostatku/istotnego pogorszenie sytuacji materialnej, w przypadku roszczenia z art. 27 kro podstawą tego obowiązku jest samo trwanie małżeństwa.